Licencja a przekazanie majątkowych praw autorskich

Zarabiać na własnej twórczości można na kilka sposobów. Pierwszym jest po prostu stworzenie utworu. Pieniądze dostajemy za to, że coś twórczego wykonamy dla kogoś, kto złożył u nas zamówienie. To może być zaprojektowanie logotypu, stworzenie systemu identyfikacji wizualnej, skomponowanie muzyki, zrobienie strony internetowej, wykonanie sesji fotograficznej, czy napisanie copy pod kampanię. Tu sytuacja jest prosta. Twórca zobowiązuje się stworzyć utwór według specyfikacji a zamawiający zapłacić twórcy umówione wynagrodzenie. 

Licencje 

Kolejnym sposobem na zarabianie na twórczości jest udzielenie licencji. Tworzymy utwór a potem udostępniamy go na określonym warunkach konkretnemu klientowi albo nieograniczonemu gronu osób, które będą chciały z niego korzystać. W tym drugim przypadku mamy do czynienia z licencją 

otwartą. To oznacza, że utwór udostępniamy na określonych przez nas zasadach każdej osobie, która będzie zainteresowana. Można tak sprzedawać choćby grafiki, fotografie, a także muzykę lub wideo. 

Licencja może być udzielona nieodpłatnie (na takiej oczywiście nie zarobimy) lub odpłatnie. Może być wyłączna lub niewyłączna. Licencja wyłączna oznacza, że tylko osoba, która ją nabywa, ma prawo do korzystania z utworu w sposób określony licencją. W przypadku licencji niewyłącznej można jej udzielić więcej niż jednej osobie i to w takim samym zakresie. Ale to już temat na oddzielny artykuł 

Licencji można udzielić na czas oznaczony, jak i nieoznaczony. Zawarcie umowy licencyjnej na czas nieoznaczony oznacza, że taką umowę można wypowiedzieć z zachowaniem terminów określonych w umowie. W sytuacji, gdy terminy te nie zostaną określone w umowie, twórca będzie mógł wypowiedzieć licencję z zachowaniem rocznego terminu, liczonego od pierwszego dnia roku, następującego po roku, w którym wypowiedziano umowę. 

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku licencji udzielonej na czas oznaczony. Jeśli jest to licencja wyłączna, twórca nie będzie mógł jej wcześniej wypowiedzieć. Ale uwaga: licencję udzieloną na czas oznaczony, dłuższy niż pięć lat, po upływie tych lat, można wypowiedzieć tak jak umowę zawartą na czas nieoznaczony. Dlaczego? Licencja udzielona na czas oznaczony, dłuższy niż 5 lat, po upływie tego czasu staje się licencją na czas nieoznaczony. 

Licencji można udzielić w dowolny sposób, nawet ustnie. Nie jest wymagana do tego forma szczególna. Warto jednak rozważyć taką formę, która będzie łatwa do udowodnienia, w razie np. konfliktu między stronami umowy licencyjnej lub wątpliwości dotyczących np. zakresu licencji. Wymóg odpowiedniej formy dotyczy jedynie licencji wyłącznej. Tej należy udzielić na piśmie, by była w ogóle ważna. Brak zachowania formy pisemnej, czyli potwierdzonej własnoręcznym podpisem, będzie oznaczało, że udzielona została licencja niewyłączna. Zatem w interesie nabywającego jest dopilnowanie odpowiedniej formy umowy. 

Przeniesienie praw autorskich Gdybyśmy chcieli porównać licencje do przeniesienia majątkowych praw autorskich, to można by zastosować taką oto motoryzacyjną analogię. Przeniesienie majątkowych praw autorskich jest jak sprzedaż auta, a licencja jak jego wypożyczenie. Oczywiście to duże uproszczenie, ale chodzi o pokazanie różnicy. Spróbujmy podobieństwa i różnice zebrać w zestawieniu.

Licencja

Można jej udzielić na czas oznaczony lub nieoznaczony

Prawa majątkowe pozostają przy twórcy, a nabywca zdobywa jedynie uprawnienie do korzystania z utworu przez czas wynikający z umowy licencyjnej

Licencji na czas określony nie można wypowiedzieć, jeśli strony umowy nie określiły w umowie licencyjnej szczegółowych warunków wypowiedzenia

Licencję na czas nieokreślony można wypowiedzieć z zachowaniem terminów umownych, a w ich braku, terminu przewidzianego w art. 68 ust. 1 ustawy o prawie autorskich i prawach pokrewnych

Prawa z licencji można przenieść na inną osobę, tylko wtedy, gdy licencja wyraźnie na to pozwala

Przeniesienie majątkowych praw autorskich, jeśli strony w umowie nie postanowiły tego inaczej, jest nieograniczone terytorialnie

Umowa licencyjna może być zawarta w dowolnej formie (na piśmie, mailem, na komunikatorze internetowym, w wiadomości sms, a nawet ustnie). Wyjątkiem jest licencja wyłączna – ta musi być zawarta na piśmie, by w ogóle była ważna

Przeniesienie majątkowych praw autorskich

Przeniesienie majątkowych praw autorskich jest dożywotnie, a to oznacza, że jeśli raz coś przekazaliśmy, nie możemy tego jednostronnie cofnąć (możliwe jest przeniesienie tych praw na czas oznaczony, jeśli strony tak postanowią w umowie)

Czy możliwe jest przeniesienie majątkowych praw autorskich na ograniczony czas

Jest taka możliwość, ale należy to wyraźnie wskazać w umowie. Nabywca po okresie wskazanym umową traci majątkowe prawa do utworu. Wracają one do twórcy, który ponownie może swoim

utworem dowolnie rozporządzać i korzystać z niego. Taka umowa przeniesienia majątkowych praw autorskich ograniczonych czasem wymaga doprecyzowania kilku ważnych kwestii, choćby na przykład, co się będzie działo z utworami zależnymi stworzonymi przez nabywcę, gdy majątkowe prawa autorskie wracają do twórcy.

Będąc twórcą, możemy decydować, czy chcemy jedynie udzielić licencji czy przenieść majątkowe prawa autorskie. Czasem będą o tym decydowały zwyczaje przyjęte na danym rynku, ale ostateczny głos ma twórca. Aby dokonać korzystnego dla siebie wyboru lub świadomie zaakceptować zaproponowane warunki, warto znać różnice oraz konsekwencje obu rozwiązań.